Laatst keek ik naar een televisieprogramma waarin een stel te zien was dat ‘op’ was. Hoe zij dit omschreven kwam me zo ontzettend bekend voor, de man zei iets in de trant van ‘ik ben moe, ik ben leeg, ik kan gewoon niet meer’, de vrouw was het met hem eens, ze gingen altijd maar door, maar het was gewoon op. Dat is precies zoals ik me vaker heb gevoeld op momenten dat ik me ontzettend ziek voelde, maar in het bijzonder op de momenten dat niemand me kon helpen. Ik voelde me dus niet alleen heel erg ziek, maar ik zag ook geen oplossing meer, mijn toekomst voelde uitzichtloos.
Nu heb ik dit vaker meegemaakt en tot nu doe heb ik mezelf steeds bij elkaar weten te rapen. Het is zoiets vreemds, zo’n dal, een moment dat je het gewoon helemaal niet meer ziet zitten. Ik wil hiervoor graag een aantal tips geven om eruit te komen vanuit mijn ervaring.
Soms is het oké om je slecht te voelen
Het leven is gewoon soms shit. Ik praat altijd heel positief en ik ben ook gewoon een positief mens, maar ook ik zit er weleens helemaal doorheen. En dat is niet omdat mijn shit zo verschrikkelijk is, het kan allemaal (al-tijd!) nog veel erger. Maar het is normaal, volgens mij heeft iedereen dit gevoel weleens.
Het niet halen van een bepaald tentamen kan net zo rot voelen als iets wat ‘eigenlijk’ veel erger is. En dat is normaal, iedereen voelt zich weleens ongelooflijk rot!
Dus het is helemaal niet erg om een dagje je bed in te kruipen, heel hard te huilen, en er niet meer uit te komen. Het is oké om je rot te voelen, het zou eerder raar zijn als je je nooit rot voelt. Geef er gewoon even aan toe en speel het slachtoffer, wees even zielig. Dat mag gewoon!
Gedraag je niet als een pechvogel
Jezelf even een slachtoffer voelen is iets anders dan permanent met het idee rondlopen dat je een pechvogel bent. Mensen die zich een pechvogel voelen hebben eerder het idee dat ze meer recht hebben op bepaalde dingen dan andere mensen. En daarvan word je minder sociaal. Jij hebt recht op dat laatste stukje koek (dus: grissen), jij hebt recht op een zitplek in de bus (dus: duwen), jij hebt recht op die bonus op het werk (dus: niet sociaal reageren wanneer je deze niet ontvangt). Maar waarom? Wanneer je meer pech hebt gehad in je leven dan een ander geeft dat je niet het recht om ‘eigen rechter’ te spelen.
Het zou misschien handig zijn als het zo werkt, maar feit is dat dat niet zo werkt. Hoe het wel werkt is dat je je op die manier als een minder sociaal persoon gaat gedragen. Je wordt minder prettig gezelschap en dat is natuurlijk ontzettend zonde, want zo ben je helemaal niet!
Ga terug naar wat echt belangrijk is
Vaak wanneer je in een dal zit heb je moeten inleveren. Je had een bepaalde levensstandaard, en deze is gekelderd. Dit is bij mij vaak het geval – mijn kwaliteit van leven gaat omlaag door mijn gezondheid. Maar bij het stel dat ik noemde in mijn inleiding ook – zij hadden financiële problemen.
In beide gevallen moet je inleveren. Het is aan jezelf de keus waarop je gaat inleveren. Zet voor jezelf de belangrijkste dingen op een rij: waarvan word ik gelukkig, waarvan krijg ik energie? En natuurlijk krijgen de broodnodige dingen ook een plekje in je leven. Eigenlijk ga je alle dingen in je leven onder de loep nemen, een soort grote schoonmaak.
Terug naar de essentie: maak desnoods een lijst met deze dingen, jouw kernbezigheden voor een fijn leven. Geen lijst van 10 dingen, maar 3. Of misschien 5. Ik bedoel dan wel een fijn nieuw leven: wanneer je hebt moeten inleveren krijgen de dingen die niet meer kunnen geen plekje in jouw nieuwe leven.
Zie het onder ogen: de rest is dus niet belangrijk genoeg
Ik denk dat het bij veel mensen zo is: we doen dingen die eigenlijk niet zo belangrijk zijn. Ze dragen niet bij aan ons gelukgevoel en het is niet noodzakelijk.
Waarom doen we die dingen nog? Vaak om andere mensen gelukkig te maken of aan verwachtingen van andere mensen (of jezelf) te voldoen. Niet meer doen, het is jouw leven, jij moet er uiteindelijk gelukkiger van worden. Er zijn ook andere manieren om je geliefden gelukkig te maken, dingen waarvan je zelf ook gelukkig wordt.
Overigens: ook als je aan bepaalde verwachtingen van jezelf niet meer kan voldoen; het is oké om dat moeilijk te vinden. Realiseer je ook dat je, wanneer je niet meer aan je eigen verwachtingen kan voldoen, dat dit geen falen is. Dat is eerlijk naar jezelf kijken en de situatie accepteren zoals hij is.
Richt je leven opnieuw in
Aan de hand van de dingen die wel en niet belangrijk genoeg zijn richt je je leven opnieuw in.
Soms lukt dit misschien niet alleen. Misschien kan een revalidatietraject, een coach, een psycholoog of een ander soort begeleiding je hierbij helpen. Wellicht is er wel iemand in je omgeving die hiermee met je wil gaan zitten, zodat je het samen kan doen. Het is oké om het niet alleen te kunnen, het is juist heel knap wanneer je hulp durft te zoeken wanneer je dit nodig hebt.
Krijg opnieuw zin in het leven
Bij mij is dit vaak een moment waarop ik weer heel veel overlevingsdrang krijg, dan komt er ineens een oerkracht naar boven. Ik ga keihard aan de slag; met de dingen die ik nog wel kan. Naar de dingen die niet meer kunnen kijk ik niet meer. En ik zie alles weer positief in! En ik denk dat dat de laatste stap uit een (diep) dal is.
Opnieuw zin krijg je in het leven door:
– Positief te leren denken: kijk naar wat nog wel kan, ga je opnieuw kijken naar de mogelijkheden in je leven
– Een nieuwe hobby te zoeken
– Praten met iemand van wie je energie krijgt
– Energie stoppen in wat je leuk vindt, je vrienden of familie bijvoorbeeld, of een bepaalde bezigheid
– Vind je overlevingsdrang, je positieve vibes terug, ook jij hebt ze!
Dit waren mijn persoonlijke tips voor het klimmen uit een dal, eigenlijk is het een vorm van ‘een nieuwe start’ of ‘opnieuw beginnen’. Op het moment dat ik dit typ ben ik bezig met een dal en ben ik heel blij dat ik weet hoe ik mezelf weer enigszins kan oplappen. Natuurlijk ben ik niet de enige die weleens uit een dal is geklommen, daarom wil ik jou vragen: wat voor tip zou jij geven als iemand je tips zou vragen om uit zo’n dal te komen?
Mooi geschreven en heel herkenbaar! Ik vind het vooral moeilijk (je kent mijn lichamelijke situatie maar financieel hebben we hetzelfde) om zo positief te zijn soms. Ziekte is niet aan de buitenkant te zien, en als ik me dan een keer k* voel, en het gewoon accepteer en een dagje huilen en doorgaan, dan is het “ach, gewoon positief blijven..”
Een echte tip kan ik niet geven, behalve dat je eigen dal vaak groter lijkt dan het is. Er zijn mensen met veel ergere dingen en die lopen ook nog rond, dus kom optijd uit je hol door jezelf op te lappen met iets wat je leuk vind!
Wat goed geschreven! Hopelijk gaat het snel weer beter met je!
Wat een mooi artikel. Hopelijk ben je snel uit je dal.
Zeker herkenbaar. Doordat ik mijn gevoelens oppropte, er met niemand over durfde praten, voelde ik me alleen en depressief. Het maakte me onzeker over mezelf en over mensen om me heen. Ik werd en keek erg negatief naar het leven maar door verl leuke dingen te doen en te praten met mijn vriend of alles van me af te schrijven, begon ik weer te bloeien. Ik hoop dat er bij mensen, nadat ze dit artikel hebben gelezen, een lichtje gaat branden.
Goede tips. Hopelijk lukt het je om ook uit dit dal weer te klimmen. Veel sterkte, meid!
En hoedje af dat het je toch maar lukt om elke dag weer een blogpost online te zetten!
mooi geschreven
Wauw, wat een mooi artikel!
Ik hoop dat veel mensen iets aan je tips (gaan) hebben, of het op dit moment is of in de toekomst. Voor mij hielp het erg om te gaan plannen, omdat ik op een gegeven moment teveel dingen op me nam (vooral qua studie) en het niet meer trok. Verder helpt het bij mij ook om ontspanning op te zoeken en er echt tijd voor te maken. Alleen maar afleiding zoeken lost je probleem niet op.
Voor mij hielp het ook heel erg om naar een psycholoog te gaan, hoewel ik het wel moeilijk vond. Het is lastig om zo’n stap te zetten, goed dat je zegt dat het niet zwak is om hulp te zoeken!
Ik wil je sterkte wensen met het klimmen, ik weet zeker dat jij, met jouw positieve instelling, er weer bovenop komt! 🙂
Hele fijne tips en mooi geschreven. Heel herkenbaar en ik hoop dat velen dit stuk zullen lezen, omdat het niet altijd even gemakkelijk is, maar er wel een uitweg is. Niemand staat er alleen voor, together we’re stronger <3
Wat een sterk artikel Lisanne. Ik herken er veel in! Ik denk dat er nog bij hoort dat je jezelf de tijd ervoor moet geven. Succes met klimmen 🙂
Ja vooral dat ‘eigen rechtertje’ spelen vind ik het erg waar! Alsof wij weten wat andere hebben meegemaakt en daarom vinden dat wij er recht op hebben, wij weten nooit van iedereen alles! Dus gewoon lief zijn tegen iedereen 😀
Mooi geschreven! Ik zou er maar 1 ding aan toe willen voegen en dat is : neem de tijd en accepteer dat je niet zomaar een dal uit kunt stappen. Meestal ben je ook niet van de een op de andere dag in dat dal terechtkomen, het kost dus ook veel tijd om er weer uit te komen. En geniet van het uitzicht als je naar boven gaat!
Mooie toevoeging Thea, ik denk dat je helemaal gelijk hebt 🙂
Ik voel mij vandaag even goed slecht, nouja eigenlijk al dagen.. Bedankt voor dit artikel. Ik kan het goed gebruiken op het moment.
Ik zit ook vaak in een dal…Je kan maar beter het beste van alles maken anders heeft het gewoon geen zin. Ik ben meer leuke dingen gaan doen en nu ik mijn blog ben begonnen voel ik mij ook een stuk lekkerder in mijn vel omdat ik er veel mee bezig ben
Ontzettend goed geschreven stuk! Vooral het stukje over dat mensen zich niet als een pechvogel moeten gedragen…ow wat lijkt de wereld hier soms vol mee te zitten. Alles is zwart, de hele wereld is tegen ze en god wat hebben ze het zwaar. Met alle respect; maar vaak zijn dit de mensen waarvan ik denk dat het allemaal wel mee valt. De echte diehard uit-het-dal-klimmers hoor je niet. Die zijn te gefocust op het weer omhoog klimmen ipv op de bodem te zwelgen uit zelfmedelijden.
Hele behulpzame tips, ik ga ook eventjes door een dal maar ik weet ook dat ik er altijd wil uitkom. Ik denk dat dat een goed tip is, af en toe gewoon toegeven aan je slechte gevoelens maar onthouden waar je blij van wordt en dat je altijd weer uit een dal kan komen.
Goede tips! Zo’n ‘stappenplan’ kan denk ik heel behulpzaam zijn 🙂
Goed geschreven!
Wauw, mooi geschreven!
Heel goed artikel! Ik vind daarom ook nooit leuk om die programma’s te kijken van ‘Een dubbeltje op zijn kant’ etc… Zulke programma’s laten me altijd zo on-blij zijn haha, al die mensen die het niet meer zien zitten, niks voor mij.
Herkenbaar en goede tips 🙂 Zeker de tip dat je je niet moet gedragen als een pechvogel. Als ik me heel slecht voel dan probeer ik er toch maar het beste van te maken. Ik houd er ook helemaal niet van om mezelf te laten kennen als ik me zo voel trouwens!
Mooi artikel deze ga ik bewaren.. mooi beschreven!
Top artikel!
Ik vind dit echt een supergoed artikel Lisanne, niet veel mensen zullen dit kunnen schrijven omdat niet iedereen zo’n diep dal heeft doorgemaakt (gelukkig niet!). Toch een positief puntje dat je je eigen negatieve ervaringen zo kan omzetten in iets positiefs voor mensen die hier echt wat aan hebben!
Heel mooi geschreven meis. En inderdaad, je mag je ook slecht voelen, zolang je maar niet jezelf als zielig en pechvogel ziet continue want dan hou je jezelf ook in dat dal.
Goed dat je er weer zelf uit aan het klimmen bent! En dat moet je ook, kijk wat voor awesome nieuwe coupe je hebt ;)!
Liefs!
Sommige stukken zijn zo herkenbaar!
Aanvullend is mijn tip (en eerlijk is eerlijk, ik moet het zelf ook wat vaker in de praktijk brengen): doe soms even een pas op de plaats en doe iets waar je energie van krijgt. Dit valt dus niet direct in de categorie ‘je mag je best even slecht voelen’, maar is meer aansluitend hierop. Ga bij jezelf na waar jij nu energie van krijgt. Is dat het lezen van een goed boek? In herfsttijd een wandeling maken en schoppen door de bergen bladeren? Of misschien (zoals ik veel te weinig doe, maar wel soms nodig heb) je hoofd echt leegwaaien aan het strand?
Dit soort oplaadmomenten kunnen groot en klein zijn en geven vervolgens weer energie om er weer tegenaan te kunnen.
Helemaal waar! Soms MOET je tijd maken voor leuke dingen, leuke dingen blijven doen is echt ontzettend belangrijk! Mooie toevoeging, en inderdaad prachtig omschreven als oplaadmomenten 🙂
Ook nu weer een zeer herkenbaar verhaal.
Iets wat ik ooit op televisie hoorde was ‘je kunt niet meer dagen in je leven stoppen, maar wel meer leven in je dagen’. Ik probeer dit zoveel mogelijk voor ogen te houden. Wellicht hebben we onze dalen wel zodat we des te meer kunnen genieten van alle pieken in ons leven.
Supermooi artikel en erg eye-opening! Ik heb nog nooit echt in een dal gezeten denk ik. Er zijn natuurlijk momenten geweest dat ik me rot voelde, maar ik heb me nooit volledig hopeloos gevoeld volgens mij. Toch heb ik wel wat aan dit artikel, want ook op kleinere dingen zijn bepaalde stappen van toepassing. Erg goed geschreven!
Lisanne, je bent echt een waar voorbeeld voor iedereen. Ik bewonder je kracht en hoe je in het leven staat, ondanks de dingen die je doormaakt. Mensen kunnen echt wat leren van jou, daarom ben ik echt blij dat jij deze blog hebt waar je deze artikels schrijft.
Ik vind het echt erg knap van jou, want uit een dal geraken is erg moeilijk. Ikzelf geraak er meestal uit door iets af te sluiten in mijn leven, en veel contact te hebben met mensen die me er weer bovenop kunnen helpen. Deze mensen zijn zo belangrijk, ze geven je de kracht en energie om door te gaan!
Dat van die pechvogel moet ik goed onthouden. Ik laat me soms nogal iets te hard gaan in mijn slachtoffer-rol, dus hieraan werk ik enorm hard. Ik probeer me ervan bewust te zijn als ik dit doe, want het sociaal aspect in je leven gaat hierdoor inderdaad achteruit, mensen gaan je mijden.
Heel hard bedankt voor dit artikel, je helpt hiermee veel mensen, ben ik zeker van!
Exact zoals ik het ook meestal doe:)
Ik zou als tips wel willen toevoegen dat je niet te snel mag opgeven. Soms moet je even weer een paar stappen achteruit zetten zetten om weer verder te kunnen.
Daar ben ik het ook mee eens!
Vooral het stukje “Gedraag je niet als een pechvogel” vind ik zo waar! Het is jammer dat heel veel mensen toch dat gedrag vertonen, zelf kan ik er niet tegen. Want wie geeft je het recht te doen alsof jij het slechter getroffen hebt dan anderen en daarom voorrang mag krijgen. Ik heb om deze reden, en andere redenen, een vriendschap opgezegd. Ze stond niet open voor hulp, keek nooit naar zichzelf, wees altijd maar naar anderen en ohw wat vond zij zichzelf zielig. Op een gegeven moment was het gewoon klaar. Dat heb ik heel moeilijk gevonden, want het voelde egoïstisch, maar ik ben weer een stuk vrolijker, dus voor mijzelf was het een goed iets om te doen.
Lijkt me heel naar en inderdaad moeilijk om dat te moeten doen. Hopelijk heeft zij er zelf ook iets van kunnen leren 🙂
Dit artikel kwam voor mij wel op het juiste moment! En het heeft me zeker aan het denken gezet. Ik ben op dit moment erg zoekende wat ik wil met mijn leven. Ik heb ook fibromyalgie en daarnaast RA, 100% afgekeurd. Drie jaar geleden heb ik er voor moeten vechten om een baan te vinden omdat ik dat zo belangrijk vond, maar dit jaar ben ik overspannen geraakt omdat het me allemaal te veel werd en ik alleen nog maar leefde om te kunnen werken. ik ben nu wel weer aan het werk maar wel minder uren als voorheen, maar ik weet nog niet zo goed of dit mij gelukkig maakt (in deze setting) en of ik me niet beter kan richten op andere dingen in het leven. ik wil het graag nog even proberen omdat het als falen voelt voor mij nu, maar ik begin me steeds meer te realiseren dat ik werk om aan de verwachtingen van anderen te voldoen en van mezelf, want als ik stop dan faal ik. zo voelt het tenminste nu. O.a. dit artikel heeft mijn ogen weer even geopend en ik heb voor mezelf nu een proefperiode gegeven en als die af is dat ik dan ga evalueren en ga beslissen wat ik ga doen! voor mezelf, omdat ik er gelukkig van wordt. niet meer voor een ander.
Aaaw, dit was ik echt ff nodig. Zit niet echt in een dal, maar wel in een emotioneel dal, gisteren te horen gekregen dat mijn trouwjurk verloren is gegaan bij een brand in een stomerij waar ik hem heb laten stomen. Echt zo balen, krijg hem nooit meer terug, hij is gewoon in vlammen opgegaan. Gelukkig was het pak van mijn man de dag voor de brand net terug, dus die hebben we nog. Dit is echt een geval van, gelukkig hebben we de foto’s nog.
Bah, een trouwjurk hoor je gewoon elke trouwdag weer aan te doen om te kijken of hij nog past en dat kan nu gewoon niet meer! Balen balen balen
Fijn stuk!
Ik heb mijn vader plotseling verloren doordat hij op vakantie een aneurysma in zijn hoofd had. Ik kan me nog een jaar van overleven herinneren waarin ik financieel en emotioneel (als jongste thuis) iedereen probeerde op te vangen en te helpen (mijn moeder is huisvrouw, mijn broer was werkloos). Na het zware emotionele jaar was ik naast het stelselmatig verplicht overwerken en mijn ziek-zijn helemaal op. Mijn broer zei toevallig vanochtend nog wat voor een verschil hij op foto’s van die tijd en mij nu ziet. Ik ben blij dat het ten goede is veranderd hoewel geen kip mijn keuzes begrijpt. Behalve de mensen die echt dicht bij mij staan.
Ik ben gestopt met werken bij een bedrijf waar ik in een onprettige werksfeer zat en te veel werkte, ik ben mijn droom achterna gegaan (in Parijs wonen), ik heb een retraite in Frankrijk gedaan en een jobcoach gezocht. Ik heb me in al die tijd voordat ik deze keuzes maakte best vaak een pechvogel gevoeld (en dit ook regelmatig uitgesproken maar dan meer door het snel weg te wuiven: “het wordt wel weer beter!”) maar ik merk ook dat ik dat wel nodig had. Het was het enige beetje sympathie voor mijzelf dat ik nog over had. Over het algemeen had ik de mentaliteit dat ik niet mocht klagen en moest doorgaan, terwijl dat doorgaan me op dat moment de das om deed. (Gelukkig ziet elk mens dat op een gegeven moment wel in!) Dat beetje sympathie en de gedachte van: het leven moet toch beter kunnen zijn, sterkten mij om de nodige beslissingen in mijn leven te maken waar ik nog steeds geen seconde spijt van heb gehad. Ik voel me nu echt alive!
Daarom wil ik zeggen als tip: Tijd heelt alle wonden maar niemand zegt hoe lang die tijd duurt. Laat het dan ook los om er een label op te plakken en binnen een afgebakende tijd weer beter te zijn, maar laat je wonden (fysiek of emotioneel, of allebei) helen. De weg naar de top is net zo belangrijk als het doel.
Hopelijk gaat het snel beter met je. Zorg er vooral voor dat het geen langdurige dip wordt, maar dat zal wel goed komen. Succes!
‘Ook als je aan bepaalde verwachtingen van jezelf niet meer kan voldoen; het is oké om dat moeilijk te vinden. Realiseer je ook dat je, wanneer je niet meer aan je eigen verwachtingen kan voldoen, dat dit geen falen is. Dat is eerlijk naar jezelf kijken en de situatie accepteren zoals hij is.’
Dit is zo waar, fijn als iemand de spijker even voor je op de kop slaat. Met het lezen van je artikel kreeg ik ineens een ingeving. Ik heb sinds kort te horen gekregen dat ik chronisch ziek ben, of in ieder geval pijnklachten heb (zie je, het kan altijd erger). Jij staat zo positief in je ziekte, daar heb ik echt bewondering voor. Jij leeft er natuurlijk al langer mee dan ik, maar uit jouw positieve instelling haal ik weer energie. Ja, ik kan er misschien niet altijd met mensen over praten, mensen begrijpen me niet. En ook daar weet je vast alles van. Waar so what, moet ik er altijd over praten? Als ik het er steeds over heb, bevestig ik juist datgene wat ik eigenlijk het liefste wil vergeten. Ik kan niet meer wat ik graag deed, maar ik zoek daar een oplossing voor. Hoe, weet ik nog niet, maar ik kom er wel. Net als iedereen, het duurt misschien wat langer, maar dan heb je ook wat!
precies een artikel wat ik nu even nodig heb! bedankt voor de tips 🙂
Daar ga ik eens over nadenken en wie weet schrijf ik er ook wel een artikel over. Dat wordt dan denk ik niet zozeer een stappenplan, maar meer een random verzameling tips.
Ik ben benieuwd naar wat jouw tips zijn Anne! 🙂
Lisanne,
Ik heb vandaag je hele website uitgeplozen omdat ik er redelijk doorheen zat. Ik ben veel ziek (o.a. ME/CVS en veel gewrichtspijnen) en ik ben bang dat studeren straks geen optie meer is. Ik voel mezelf wegtrekken omdat ik dus niet aan idealen van andere mensen kan voldoen.
Dit stuk (ook al is het al een jaar oud) is echt een eye-opener voor de eeuwige discussie die nu in mijn hoofd speelt, daarvoor wou ik nog even dankjewel zeggen.